B Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı Eğitimi programının amacı, iş güvenliği uzmanı olmak isteyen mühendis, mimar veya teknik elemanlara mesleki becerilerini işyerlerinde uygulayabilmeleri ve mevzuatta öngörülen görevlerini yerine getirebilmeleri için gerekli iş sağlığı ve güvenliği bilgisini kazandırmaktır.

Bu temel amaç çerçevesinde, iş güvenliği uzmanı olmak isteyen adaylara genel hukuk ve iş sağlığı ve güvenliği bilgisinin verilmesinin ardından işyerlerinde var olan risk etmenlerini fiziksel, kimyasal, biyolojik, psikososyal gibi ana başlıklar altında sınıflandırılabilecek ayrıntılı bilgi verilmesi amaçlanmıştır. Temel eğitim programı çerçevesinde; maden ve inşaat sektörlerinin münhasıran ele alınması amaçlanmış, buna ek olarak metal ve kimya sektörleri gibi iş kazası ve meslek hastalıkları açısından önemli sektörlerde yer alan işlerin de incelenmesi hedeflenmiştir. İşyerlerinde kullanılan araç, gereç ve ekipmandan kaynaklanan risklerin ve bu risklerden korunma yöntemlerinin de eğitim programı içerisinde yer alması amaçlanmış, her türlü tehlikeden kaynaklanan risklerin yönetimi hakkında bilgi sahibi olunması hedeflenmiştir.

İş Güvenliği Uzmanlığı Temel Eğitim Programının Genel Yapısı

İş Güvenliği Uzmanlığı Temel Eğitim Programının süresi, teorik bölümü 180 saatten, uygulama kısmı da 40 saatten az olmayacak şekilde tasarlanmıştır. Eğitim kurumları istemeleri halinde bu süreleri artırarak uygulayabilirler. Programın teorik bölümünün tamamı yüz yüze veya ilgili yönetmelikte belirtilen oranlara uygun olarak yüz yüze ve uzaktan eğitimin bir arada uygulanmasıyla gerçekleştirilebilir.

Programın kalan 40 saatlik bölümü uygulamaya ayrılmıştır. Katılımcıların, programın teorik bölümünü tamamladıktan sonra uygulama eğitimine başlamaları gerekmektedir. Uygulama eğitimi ile katılımcıların, programın teorik bölümünde edindikleri bilgileri uygulamada kullanmalarını sağlamak ve böylece uygulama becerilerini geliştirmek amaçlanmıştır.

İş Güvenliği Uzmanı Temel Eğitim Programının her bir öğesi ile ilgili program geliştirme sürecinde dikkat edilen esaslar aşağıda açıklanmıştır. Buna göre sırasıyla, her konu için belirlenen amaç ve öğrenme hedefleri ile ilgili esaslar, programın içeriği ile ilgili esaslar, öğretme-öğrenme süreci ile ilgili esaslar ve ölçme-değerlendirme süreci ile ilgili esaslar verilmiştir.

Programda yer alan konuların amaç ve öğrenme hedeflerine ilişkin esaslar

İş Güvenliği Uzmanı Temel Eğitim Programında yer alan her konunun genel amaçları ve daha sonra da öğrenme hedefleri (kazanımları) belirlenmiştir. Böylece her konu ile katılımcılara kazandırılmak istenen özellikler belirlenmiştir. Konunun genel amacı ve ayrıntılı amaçları, öğretme-öğrenme sürecinin planlanması ve ölçme değerlendirme konusunda eğiticiye, rehber olacaktır. 

Programın içeriği ile ilgili esaslar

Programın içeriği belirlenirken; iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirilen mühendis, mimar ve teknik elemanların çalışmaları sırasında karşılaşacakları olgu ve olaylar göz önünde bulundurularak, işyerlerinde iş kazası ve meslek hastalıklarına yol açan etmenler, bu etmenlerden kaynaklanan riskler ve bu risklerden korunma yöntemleri, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili ve işyeri bazlı mikro politikalar gibi konulara dikkat edilmiştir. Ayrıca seçilen bu konular, programda yer alan tüm konuların temel oluşturma ve bu temel üzerine diğer bilgilerin yerleştirilmesi açısından öğrenme önceliği ve kendi aralarında bütünlük arz etmeleri ölçütlerine göre sıralanmıştır. Bu ölçütlerin seçilme nedeni esas olarak, iş güvenliği uzmanlığının (A), (B) ve (C) olmak üzere üç sınıfa bölünmüş olması ve (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığından başlamak üzere zamanla kazanılacak teknik uygulama tecrübesi ve başarılı olunması gereken ve her sınıf için ayrı ayrı düzenlenmiş olan sınavların varlığıdır.

Üç sınıfa ayrılmış olan iş güvenliği uzmanlığı eğitimlerinde yer alan program içerikleri belirlenirken her konunun ağırlığı ayrı ayrı ele alınmış ve her sınıfta yer alan iş güvenliği uzmanlarının görev alacakları işyerleri dikkate alınmıştır. Örneğin, (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlarının az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde görev alacak olmaları nedeniyle, bu sınıf için düzenlenecek eğitimlerde güvenlik kültürü, hukuk bilgisi, kişisel koruyucu donanım ve ergonomi gibi konulara ağırlık verilmiş, bununla birlikte, (A) ve (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlarının az tehlikeliye ek olarak tehlikeli ve çok tehlikeli sınıflarda yer alan işyerlerinde görev alacak olmaları nedeniyle risk etmenleri ve sektörel ayrımlar gibi konulara ağırlık verilmiştir. Her üç sınıf uzmanlık için düzenlenecek eğitimlerde, çalışma ortamı gözetimi, önleme politikaları, risk yönetimi ve değerlendirilmesi gibi konular ise her işyerinde aynı öneme sahip olmaları nedeniyle aynı oranda ağırlıklandırılmıştır.

Tablo 1`de bu program için seçilen konular ve bu konulara ayrılan süreler yüz yüze ve toplam olarak ayrı ayrı verilmiştir. Tabloda yüz yüze eğitim için belirlenen süreler, yüz yüze verilmesi gereken en az süreleri ifade etmekte olup eğitim kurumları bu süreyi artırabilirler

Tablo 1. İş Güvenliği Uzmanlığı Temel Eğitim Programının Konuları ve Ayrılan Süreler.


Sıra No.

DERSİN ADI

DERS SAATİ

A

B

C

Yüz yüze

Toplam

Yüz yüze

Toplam

Yüz yüze

Toplam

1

Açılış, Tanışma, Programın Tanıtımı ve Ön Test Uygulaması

1

1

1

1

1

1

2

İş Sağlığı ve Güvenliğinin Kavram ve Kurallarının Gelişimi

1

1

1

1

2

3

3

İş Sağlığı ve Güvenliğine Genel Bakış ve Güvenlik Kültürü

-

3

1

3

2

4

4

Türkiye’de ve Dünyada İş Sağlığı ve Güvenliği

1

1

1

1

1

1

5

Temel Hukuk

-

1

-

1

-

2

6

İş Hukuku

2

4

2

4

3

5

7

Kanunlarda İş Sağlığı ve Güvenliği

-

1

-

1

-

2

8

Ulusal ve Uluslararası Kuruluşlar ve Sözleşmeler

-

1

1

2

1

3

9

İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri

2

4

2

4

2

4

10

İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları

1

1

1

2

1

2

11

İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri

3

4

2

4

2

4

12

Risk Yönetimi ve Değerlendirmesi

12

18

15

18

15

18

13

Çalışma Ortamı Gözetimi

1

2

1

2

1

2

14

İş Hijyeni

1

2

1

2

1

2

15

İşyeri Bina ve Eklentileri

1

2

1

2

1

2

16

Fiziksel Risk Etmenleri

6

9

6

9

4

9

17

Kimyasal Risk Etmenleri

6

12

4

8

4

8

18

Biyolojik Risk Etmenleri

1

4

1

4

1

2

19

Psikososyal Risk Etmenleri

1

4

1

4

1

2

20

Ergonomi

2

4

2

4

2

6

21

Korunma Politikaları

2

4

2

4

2

4

22

Kaynak İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği

3

4

3

6

2

3

23

Elektrikle Çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenliği

2

6

3

6

3

6

24

Kaldırma Araçlarında İş Sağlığı ve Güvenliği

2

4

2

4

3

6

25

Motorlu Araçlarda İş Sağlığı ve Güvenliği

2

3

2

3

1

2

26

El Aletlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği

1

2

1

2

1

2

27

Bakım - Onarım İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği

2

3

1

3

1

2

28

Yangın

3

6

3

6

5

10

29

Acil Durum Planları

2

4

2

4

2

4

30

Sağlık ve Güvenlik İşaretleri

-

2

-

2

-

2

31

Havalandırma ve İklimlendirme Prensipleri

2

4

2

4

1

3

32

Basınçlı Kaplarla Çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenliği

2

4

2

4

2

4

33

Kapalı Alanlarda Çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenliği

1

2

2

4

2

2

34

Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenliği

-

1

-

1

-

1

35

Elle Kaldırma ve Taşıma İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği

1

1

1

2

2

3

36

Yüksekte Çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenliği

1

3

2

4

1

3

37

İnşaat İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği

6

12

3

8

2

6

38

Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği

6

12

3

8

2

6

39

Kişisel Koruyucu Donanımlar

1

3

1

3

2

4

40

İş Ekipmanlarının Tasarım, İmalat ve Kullanımında İş Sağlığı ve Güvenliği

1

3

2

5

2

4

41

İş Kazaları

3

6

3

6

3

6

42

Sağlık Gözetimi ve Meslek Hastalıkları

1

2

1

3

1

3

43

İş Güvenliği Yönünden Yapılması Gereken Kontroller ve Düzenlenecek Belgeler

1

2

1

2

1

2

44

Ağır ve Tehlikeli İşler

-

1

-

1

-

1

45

Çalışma Yaşamında Özel Risk Grupları

-

1

-

1

-

2

46

Vardiyalı Çalışma ve Gece Çalışması

-

1

-

1

-

1

47

Çalışma Hayatında Etik

1

2

1

2

1

2

48

Yetişkin Eğitimi, İşyerinde Sağlık Güvenlik Eğitimi ve İletişim

1

2

2

3

2

3

49

Değerlendirme ve Son Test

1

1

1

1

1

1

 

 TEORİK EĞİTİM TOPLAMI:

90

180

90

180

90

180

50

İşyerinde Pratik Uygulamalar

-

40

-

40

-

40

 

GENEL TOPLAM:

-

220

-

220

-

220

 

İş Güvenliği Uzmanlığı Temel Eğitim Programının Esasları

İş güvenliği uzmanlığı temel eğitim programlarının; yüz yüze, uzaktan ve uygulama olmak üzere üç ayrı bölümden oluşması nedeniyle programın esasları bu üç bölüm için ayrı ayrı belirlenmiştir.

a) Programın yüz yüze eğitimle yürütülen bölümü

  1. Gündüz ve Akşam kurları olarak planlanır.

  Gündüz kurları   9.00-14.45
  Akşam kurları   15.00-20.45 saatleri arasındadır.

      2-Eğitimin süresi bir günde en fazla 6 saattir.
      3-Bir ders saati, 45 dakika ders ve 15 dakika dinlenme süresi olarak planlanmıştır.
      4-Saat 21:00`dan sonra eğitim yapılmaz.

b) İş güvenliği uzmanlığı temel eğitim programı uzaktan eğitim ilkeleri

     1- Uzaktan eğitim; eşzamanlı (senkron-9 saat) ve eşzamansız (asenkron-81saat) yapılır. Eşzamanlı eğitim, uzaktan eğitim süresinin en az 1/10’u kadar yani 9 saattir.senkron dersleri 3 gün 3er saat olarak uygulanır.  

 2uzaktan eğitimlerde senkron derslerine katılmak zorunludur.